‘Fabrieksarbeiders en diplomaten komen hier samen’: vrijwilligers blazen legendarische jazzclub nieuw leven in

Van Charles Mingus over Chet Baker tot Keith Jarrett: jarenlang ontving Hnita Jazz Club de grootste namen in een kleine hoeve in Heist-op-den-Berg. Tot een verouderde infrastructuur de concertzaal dwong om de deuren te sluiten. Vandaag werkt een team van zowat 130 vrijwilligers aan een doorstart. ‘Fabrieksarbeiders en diplomaten komen hier samen.’

“Beton, ijzer en vloerverwarming.” Wie het recentste nummer van muzikant Daan Stuyven beluistert, hoort een liedtekst die net iets minder poëtisch is dan zijn eerdere werk. In de videoclip van het lied staat de zanger naast een vleugelpiano in een vervallen hoeve waar verschillende mensen naarstig verbouwingswerken uitvoeren. Het zijn opmerkelijke beelden bij een al even ongewoon nummer, maar daar is een heldere reden voor.

Met het lied ondersteunt Stuyven ‘Eerst de balken, dan de noten’, een crowdfundingactie waarmee meer dan honderd vrijwilligers de opnamelocatie van de clip nieuw leven willen inblazen. In de bouwvallige hoeve was immers jarenlang de Hnita Jazz Club gevestigd, een van de oudste jazzclubs van Europa. Charles Mingus, Chet Baker en Keith Jarrett: allemaal speelden ze ooit een concert op deze onwaarschijnlijke locatie in het landelijke Heist-op-den-Berg. Slechts iets meer dan honderd liefhebbers waren telkens van de partij: voor meer toeschouwers was er in de zaal geen plaats.

Aan het jarenlange succes kwam in 2018 een einde toen een lekkend dak en andere vormen van slijtage ervoor zorgden dat het onmogelijk werd om nog veilig concerten in de hoeve te organiseren. De bestuurders zagen geen andere mogelijkheid dan de deuren van de club te sluiten. Even leek het alsof het verhaal van Hnita daarmee na zestig jaar afgelopen was, maar dat was buiten een resem enthousiaste vrijwilligers en sympathisanten uit Heist-op-den-Berg en omstreken gerekend. Enkele maanden na de sluiting van de hoeve legden 95 particulieren 250.000 euro bij elkaar om het gebouw aan te kopen en werden ze medeaandeelhouder van de CV Hnita Jazz Club. Een bijzondere stap waarmee de groep verder wilde aantonen dat er om een duurzame toekomst voor de concertzaal te verzekeren meer nodig zou zijn dan louter isolatiemateriaal of cement.

“De cultuurhistorische waarde van de Hnita Hoeve is te groot om het project zomaar op te doeken”, zegt Marjan Brabants. In haar professionele leven is zij werkzaam als beeldend kunstenaar, maar de warme herinneringen aan de concerten in de hoeve overtuigden haar om medeaandeelhouder te worden. Daarnaast leidt ze als vrijwilliger bij de financiële ploeg de publieke fondsenwerving van de vzw in goede banen. Met succes: de crowdfundingactie die de laatste kosten voor de renovatie van de hoeve moet dekken, haalde in een tijdsbestek van drie weken meer dan 30.000 euro binnen. De organisatie hoopt nog 20.000 euro extra in te zamelen om het vooropgestelde doel te behalen.

Brabants kende de werking van Hnita al voor het doek in 2018 bijna over de hoeve viel, maar dat geldt niet voor alle aandeelhouders. Zo kwam ICT’er Toni Vervloet amper een drietal keer in de hoeve voor hij er zijn financiële middelen en vrije tijd in investeerde. De verhalen over Juul Anthonissen, de oprichter van vzw Hnita die de club tot aan zijn dood in 2008 uitbaatte, waren voldoende om hem over de streep te trekken: “Ik vind het vooral bijzonder dat de grootste jazzlegendes op een boogscheut van mijn ouderlijke woning optraden terwijl ik dat nooit echt wist. Het is een kleine club die groots van opzet is”, zegt hij.

DIVERSITEIT

Wat meteen opvalt binnen de groep mensen die Hnita ondersteunt, is dat de verschillende aandeelhouders en vrijwilligers erg uiteenlopende profielen hebben. Zo zijn er bedrijfseigenaars, copywriters en loodgieters van alle leeftijden die hun schouders onder het project zetten.

Volgens Peter Anthonissen, die vandaag mee de leiding van de club in handen heeft, toont die diversiteit binnen de groep sympathisanten aan dat jazz soms onterecht een elitair karakter aangewreven wordt: “Het genre heeft voor sommigen het imago om moeilijk toegankelijk te zijn, maar zelfs in de vorige eeuw zaten in de club al diplomaten en arbeiders zij aan zij. Jazz was oorspronkelijk volksmuziek, daarom is het ook mooi dat Hnita steun krijgt van zo’n brede en diverse groep mensen. Als het project lukt, zal het de verdienste zijn van de hele gemeenschap. Zo willen we de Roma van de Kempen worden, al is de schaal van onze organisatie natuurlijk erg verschillend.”

Terwijl de verbouwingswerken in de hoeve aan de gang zijn, denkt de raad van bestuur de artistieke toekomstplannen van de club uit. Zo ziet de organisatie toekomstmogelijkheden, ook in educatieve zin, in het enorme jazzarchief dat oprichter Juul Anthonissen naliet.

Daarnaast zijn er plannen om na de geplande heropening van de zaal in 2022 nog meer alternatieve muziekgenres een podium te bieden: “Het is niet makkelijk om op te treden als je geen gevestigde waarde bent”, zegt Bert Van Roy, oprichter van een muziekstudio en lid van het Hnita-bestuur. “Daarom hopen we dat Hnita kan uitgroeien tot een plek waar verschillende kunstvormen in de marge een plaats krijgen. Net zoals Juul Anthonissen in de vorige eeuw kansen gaf aan onbekende muzikanten die later uitgroeiden tot wereldsterren, moet jong talent ook vandaag in de hoeve terechtkunnen. Voor veel muzikanten is het podium in de hoeve een heilige grond door de geschiedenis van de club. We willen ze de kans geven om er ook effectief op te spelen.”

Meer info op www.hnitajazzclub.be/steun-hnita/